دولت در جنگ، معادلات چند مجهولی!!!
بخش چهارم
یکی دیگر از اقداماتی که بسیار دیر به سراغ آن رفته شد تولید مهمات در داخل کشور در سطح قابل توجه بود. از سال 64 اقدامات برای تولید مهمات بیشتر در کشور صورت گرفت و از سال 65 به شکل جدی این مسئله دنبال شد.
" در اثنای جنگ و در اوایل سال 1362 وزارت سپاه تشکیل شد و مسئولیت پشتیبانی از سپاه را بر عهده گرفت. شرایط جنگ موجب شد تا ایران آرام آرام ساخت انواع مهمات بخصوص مهمات توپخانه در بخش صنایع دفاعی را شروع کند. بدین منظور در اواسط دوران جنگ، وزارت سپاه برنامه تولید 12میلیون انواع گلوله توپ و خمپاره را در دستورکار خود قرار داد. با اختصاص 400 میلیون دلار از سوی دولت، وزارت سپاه تعداد 3000 دستگاه ماشین کپی تراش را از خارج خریداری کرد و آنها را به 3000 تراشکار در شهرها و روستاهای مختلف کشور واگذار کرد تا ظرف چهارماه این مهمات را تولید کنند."
صنایع خودکفایی سپاه در سال 64، حدود 250 میلیون تومان و در سال 1365 حدود یک میلیارد تومان و در سال 1366 حدود 8 میلیارد تومان و در چهارماه اول سال 1367 نیز 8 میلیارد تومان بودجه از دولت برای تولید مهمات و جنگ افزارهای مورد نیاز جبهه‌ها دریافت کرد. با مجوز نخست وزیر هزینه کرد این مبالغ خارج از شمول مقررات دولتی و بدون نظارت دیوان محاسبات بود. ارزهای تخصیص یافته برای این بودجه ریالی نیز ارز دولتی و به ازاء هر دلار 7 تومان محاسبه میشد. در سال 1366 تولید روزانه خمپاره 60 به 27000 تا، خمپاره 81 ، به حدود 15000 و خمپاره 120 به حدود 10000 و گلوله 107 مینی کاتیوشا به حدود 7000 تا و گلوله 105 تانک حدود 2000 تا رسید و گلوله توپ 122 هویترز هم روزی 2000 تا تولید میشد.
سپاه پاسداران در اوایل جنگ، انواع تیربارها و خمپاره اندازهای 60 ، 81 و 120 م‌م را از کشور سوئیس میخرید . سپاه برای تکمیل سازمان توپخانه خود از کشور اتریش توپ های 155 م م و از کره شمالی توپ 175 م‌م خریداری کرد. سپاه حتی یک کشتی مهمات از انگلستان به نام کشور سودان خریداری و به بندرعباس منتقل کرد. .سپاه از آلمان شرقی هم بیش از 90 میلیون دلار انواع جنگ افزار و تجهیزات نظامی خریداری کرد. . همچنین سپاه و ارتش برای تردد یگان‌ها و نفرات خود ده‌ها هزار خودروی وانت تویوتا، آمبولانس و تویوتا استیشن از ژاپن خریداری کرد. به این ترتیب تویوتا، خودروی سازمانی سپاه شد. برای حمل و نقل سنگین نیز تعداد 5000 کامیون بنز 911 از نمایندگی بنز در ایران خریداری گردید. . همچنین وزارت سپاه در طول دوران جنگ، موفق شد حدود 900 میلیون دلار موشک و تجهیزات نظامی و نیز 4 کشتی مهمات را به صورت مجانی از لیبی بگیرد. از سال 1363 که هاشمی رفسنجانی به چین سفر کرد، این کشور بازار اصلی خرید مهمات و اسلحه ایران شد. ایران از چین انواع توپخانه، ضدهوایی، موشکهای زمین به زمین، زمین به هوا و ساحل به دریا و نیز مهمات در حجم بالا خریداری می‌کرد.
اما خیلی از این موارد پاسخ آن نیازی که نظامی ها در نظر داشتند را نمی‌داد. همواره اعتقاد داشتند دولت وظیفه خود را در جنگ به خوبی انجام نداده است. این مسئله باعث یک دلگیری سپاه از دولت می‌شود. وقتی در مرداد ماه 67 آیت الله خامنه‌ای به جبهه ها سر میزند: یقه‌ی آقای خامنه‌ای را گرفته بود و می‌گفت چرا دو سال پیش نیامدید؟ آقای خامنه‌ای: «آقا حالا که آمدیم برادر، حالا کوتا بیا» همانجا که بحث می‌کردند دشمن اطراف منطقه را بمباران کرد. آقای خامنه‌ای: «هشداری بود به بنده و ایشان، که حالا این‌جا یقه‌ی هم را نگیریم.»
سیل سوالات فرماندهان سپاه زیاد بود سوالاتی همراه با گله از دولت و عملکرد آن در جنگ در همانجا اقای خامنه‌ای صراحتا اعلام می‌کند:" جنگ مسئولیتش با من نیست، حالا هم نبوده دیروز هم نبوده. عرض کنم از سال62 به این طرف، بنده هیچ‌گونه مسئولیتی در جنگ ندارم."
"آن وزیری که من تعیینش نکردم، با حکمیت آمده، آن حرف مرا گوش نمی‌کند."
"ممکن است بگویید خب مگر دولت زیر نظر رئیس‌جمهور نیست؟ نه، جوابش نه است"
رابطه دولت و جنگ از مسائلی است که پیچیدگی زیاد دارد، نقش ها مجهول است، هنوز گفتنی زیاد دارد. مشکل اساسی در بررسی برخی از جریانات جنگ این است که یک طرف آن هنوز مبهم است. اما نکته قابل توجه این است که این مسائل گرچه به روشنی مشخص نیست اما همین قطعه های کوچک می‌تواند در تفسیر برخی از مسائل جنگ کارساز باشد. یک مسئله کلی این است که بنظر می‌رسد دولت دوم آقای میرحسین موسوی در موارد بسیاری در جبهه موافق تصمیم نبوده و بیشتر از سر اجبار پشتیبانی از جنگ را انجام داده است و بخاطر عدم صراحت در گفتار دچار تعلل در تصمیم گیری و اجرا بوده است.
